Folklore is alles wat een volk creeërt of heeft gecreeërd. Het is een gezamenlijke creatieve activiteit van een volk waarin zijn leven, zijn levensbeschouwing, levensgevoel en idealen worden weerspiegeld. Laten we daar nou meer dan genoeg van hebben in Borne!
Pinksterbruidjes
Een eeuwenoude traditie in het oosten van het land, maar tegenwoordig is Borne één van de enige plekken waar deze traditie nog in leven is: de pinksterbruidjes. Lieve schattige meisjes dansend in witte jurkjes. Dit is met name te danken aan de inzet van Stichting Folkloregroep Borne & Scouting St. Stephanus Martina.
Zij roepen de meisjes (in de leeftijd van 5 tot 10/11 jaar) op, studeren de dansjes in en zorgen voor de rijke bloemversieringen. Een uniek gezicht en nog steeds elk jaar een groot succes. Doordat de traditie zo levendig wordt gehouden staan de Pinksterbruidjes daarom ook op de prestigieuze erfgoedlijst van Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed.
De Pinksterbruidjes zijn een herinnering aan Germaanse lente- en vruchtbaarheidsfeesten. Tijdens het dansen & zingen willen ze de kou en narigheid van de winter achter zich laten, goed weer afsmeken voor (meestal met Pinkseren bloeiende) rogge en een mooie oogst én vieren ze de overwinning van de zon op de duisternis. Het vieren van het begin van de lente! Dat was, én is, natuurlijk altijd de moeite waard.
Vanuit verschillende wijken in Borne hoor & zie je op eerste pinksterdag vanaf een uur of 10 de meisjes zingen en dansen. Ze lopen met z'n allen richting het centrum. In elke groep zit één Rosa. Een meisje in een, met kant versierde, lange jurk en bloempjes in haar haar. Rosa loopt vooraan onder een boog die versierd is met groene takken en gekleurde bloemen.
“Daar komen de mooie Pinksterbruidjes aan, ze zijn zo heel mooi aangedaan, geef wat, hou wat, volgend jaar is er weer wat.” “Rosa, Rosa, bloemen op je hoed, alle mooie meisjes zijn zo goed.
In de verschillende wijken bellen ze overal aan, wachten tot de mensen naar buiten komen en beginnen dan hun dansje. Hierbij zingen ze het lied:
Rosa, wil je dansen, dansen, dansen, Rosa, wil je dansen, dansen, jawel. Rosa, Rosa, bloemen op je hoed, alle mooie meisjes zijn zo goed. Rosa, wil je kiezen, kiezen, kiezen, Rosa, wil je kiezen, kiezen, jawel.
Na het dansen krijgen de pinksterbruidjes van de toeschouwers vaak cadeautjes, bijvoorbeeld snoep of fruit. Rond 12.00 uur lopen de Pinksterbruidjes vanuit de wijken naar het centrum. Ze gaan dan in een hele lange rij staan en zingen tijdens het lopen naar het Dorsetplein zo hard als ze kunnen dat de mooie Pinksterbruidjes er aan komen. Op het Dorsetplein gaan ze in een grote kring staan: onder begeleiding van een accordeonist gaan ze allemaal samen dansen onder de grote Pinksterkroon die versierd is met groen en prachtige bloemen. Bij de laatste dans mogen ook de kinderen uit het publiek mee dansen.
Een prachtig gezicht. Elke jaar op eerste Pinksterdag te bewonderen in Borne.
Voor meer informatie over Pinksterbruidjes, Palmpasenoptocht en Paasvuur (lees hieronder) of het aanmelden van Pinksterbruidjes kan je terecht op de site van de Stichting Folkloregroep.
Palmpasenoptocht - Palm palm Pasen
Palm-palm poasken, Loat de koekoek roasken, Loat de kievit zingen, Dan kriejt wiej lekk’re dingen.
Palmpasen is de dag waarop we denken aan Jezus die op een ezeltje Jeruzalem binnen reed en werd binnengehaald door een juichende menigte die met palmtakken zwaaide en “Hosanna” riep.
In Borne is het een traditie dat de kinderen op palmzondagmorgen rondlopen met een palmpaasstok: een met palm of buxus versierde stok in de vorm van een kruis, waaraan vruchten, slingers, en verschillende snoepjes hangen. Bovenop kraait een haantje van brood. Maar waarom ziet een palmpasenstok er zo uit?
- Het palmtakje staat symbool voor de intocht in Jeruzalem;
- Het brood van het haantje staat symbool voor het breken en verdelen van het brood bij het laatste avondmaal door Jezus;
- De haan staat symbool voor de haan die één keer kraaide nadat Petrus drie keer had gezegd dat hij Jezus niet kende;
- Het kruis staat symbool voor het kruis waaraan Jezus stierf;
- De eieren zijn een teken van nieuw leven.
Alle kinderen uit Borne, Hertme & Zenderen zijn welkom om mee te lopen in de vrolijke optocht. Terwijl ze meelopen zingen ze liedjes en worden ze muzikaal ondersteund door de Bornse Harmonie en de Drum- en Marchingband Enschede. Een prachtige traditie en nog steeds een groot succes!
Het Paasvuur
Hoe oud vuurfeesten zijn weet eigenlijk niemand, maar de eerste keer dat er over paasvuren in West Europa is geschreven dateert zo rond de 16e eeuw. In Nederland branden ze alleen in de oostelijke helft van ons land. Zo ook in Borne. Op Goede Vrijdag wordt door een aantal mannen van de Folkloregroep een geschikte boom uit het Twickelse bos gehaald die moet dienen als middenpaal voor het “boaken”. Van het vele verzamelde snoeihout wordt op zaterdag door alle mannen van de Folkloregroep met extra hulp van machines en hun bemanning een mooi boaken gebouwd. Op Eerste Paasdag wordt het paasvuur aangestoken, ’s avonds om ongeveer 20.30 uur. Voorafgaand kunnen kinderen mee doen met een fakkeloptocht en lopen ze onder muzikale begeleiding van het zwembad aan de Bornebroeksestraat naar het paasvuur.
Het paasvuur in Borne trekt veel bezoekers vanuit Borne, Hertme & Zenderen, maar ook zeker daar buiten. Een waar schouwspel!
