Een wel heel bijzondere offersteen!

Nou hoor ik je denken: een offersteen? Wat is daar nou bijzonder aan? Nou, daarvoor moeten we even terug in de tijd. Heel ver terug in de tijd om precies te zijn. De offersteen is namelijk afkomstig van de Tubanti-stam, de voorouders van de huidige tukkers. De tubanti-stam vormt daarmee een essentieel onderdeel van Twente's grotere verhaal. Wist je wel dat er uit onderzoek is gebleken dat wij tukkers de oudste langst levende stam van Europa zijn? Historicus Willie Berends heeft namelijk ontdekt dat de Romeinse historicus Tacitus al in het jaar 14 (!) de inwoners van het huidige Twente verwees als Cuives Tuhanti, later Tubanti. Deze offersteen is een belangrijk onderdeel van de erfenis van de Tubanti stam. Maar wat is een offersteen nu precies? Offerstenen waren in de prehistorie religieuze plekken. Honderden jaren later besloot de kerk om juist op die plekken waar zo'n offersteen lag, kerken te bouwen. De kerk zag de stenen als een soort van hulpmiddel om de heidense bevolking te bekeren tot het christendom.

"De terugkeer van de historische offersteen in Borne is dan ook een mooi voorbeeld van het feit dat Tukkers met toewijding het behoud van haar culturele en historische erfgoed veiligstelt. En viert!"

Historisch belang

De offersteen kent dus een lange historie en heeft op verschillende plekken in Borne gelegen. Het is alleen wel een opmerkelijk verhaal! In zijn zoektocht naar de offerstenen is Willie Berends 600 kerken afgeweest, in maar liefst 8 kreisen in Duitsland en 5 provincies in Nederland. Hij trof er in totaal 102 aan! De steen in Borne is de enige steen die op de verkeerde plek lag, maar dus ook de enige die weer naar de juiste plek is teruggebracht. "Op onverklaarbare manier blijven mensen maar met de stenen slepen, maar opmerkelijk genoeg zijn er altijd mensen die weten waar de stenen zijn gebleven."

Offersteen begraven in de Bornse grond

Hoe Willie uiteindelijk achter de locatie van de steen kwam? Het verhaal start al in 1831. De Bornse burgemeester van die tijd besluit de offersteen te begraven. De steen was destijds een hangplek geworden voor het 'minne volk'. Zwervers en schooiers zorgden voor veel overlast. De burgemeester van Borne besloot daarom de steen te begraven om deze sores op te lossen. Opgeruimd staat netjes zou je zeggen! Als Albert Meyling (zoon van Herman Meyling, die de eigenaar was van brouwerij De Keizerskroon en van De Hoop, beide in Borne, en was in 1879 mede-oprichter van de Hengelosche Stoom Beiersch Bierbrouwerij Meyling & Bartelink) in 1916 dit verhaal hoort van z'n vader, besluit hij op zoek te gaan naar de steen. Uiteindelijk weet Albert hem te vinden onder het wegdek met kinderkopjes en hebben ze hem uitgegraven. Toen de offersteen weer boven de grond was gehaald, werd de steen voor het notariskantoor geplaatst. Zestig jaar lang ligt hij daar, inmiddels verscholen tussen de groene struiken in de voortuin van de villa.

Albert Meyling en z'n brief

In 1976 kan Albert Meyling het niet langer meer aanzien en schrijft hij op 86-jarige leeftijd een brief naar de Oudheidkamer Twente. Hij vertelt in zijn brief over de zoektocht, het belang van de steen en vraagt of de steen niet terug gebracht kan worden naar de oude plaats. Daar werd destijds niet op gereageerd, maar Albert had vast niet verwacht dat bijna 50 jaar later (!) zijn brief belangrijk zou zijn in de zoektocht naar de Bornse offersteen. Deze ingezonden brief komt namelijk onder ogen van Willie Berends. Willie neemt op zijn beurt weer contact op met de Heemkunde vereniging Borne, maar die weten ook niet waar de steen ligt. Willie neemt zo nu en dan contact op met Borne, maar na een jaar komt er plots schot in de zaak als hij gebeld wordt door Joop Kroeze. Joop weet namelijk waar ze de steen moeten zoeken! Hij woonde vroeger altijd tegenover de notaris en wist dus ook dat in 1986 de steen met de notaris mee is gegaan naar het nieuwe kantooradres. En daar, op Bekenhorst 15, de plek waar het kantoor van Kuhlmann, Westerhof & de Kok notarissen gevestigd is treffen ze in de zomer van 2022 de steen aan. Op de parkeerplaats, tussen het groen. Net als vroeger. Het onderzoek naar de offersteen in Borne kan worden afgerond en Borne heeft er een monument mét prachtig historisch verhaal bij.

Verplaaten Offersteen

Op vrijdag 18 oktober 2023 is de steen verplaatst van de Bekenhorst naar de Oude Kerk. Zo'n 30 mensen waren aanwezig om deze historische gebeurtenis, in de stromende regen, mee te maken. Je weet pas dat het bijzonder is, als je het hele verhaal kent. Vandaar dat we erover hebben geschreven! De volgende keer als je langs de Oude Kerk loopt en je ziet de steen liggen dan heb je een mooi verhaal te vertellen. Na 2.000 jaar ligt hij namelijk weer op de juiste plek.

In 2024 komt Twente Marketing in samenwerking met Stadspromoties & Tourist Info's (wat Visit Borne ook is) met een Offerstenenroute. Deze route biedt geïnteresseerden de kans om de rijke geschiedenis en het culturele erfgoed van ons mooie eeuwenoude Twente te ontdekken. Deze recent teruggeplaatste offersteen in Borne zal er daar één van zijn!